اخذ پایان کار یک ساختمان به رعایت نکات بسیاری نیاز دارد. یکی از این نکات که در مبحث ۱۳ کتاب نظام‌مهندسی ساختمانی به آن اشاره شده، استاندارد نصب کلید و پریز است. این استاندارد مواردی مانند فاصله و ارتفاع نصب کلید پریز برای کارایی‌های مختلف را شامل می‌شود. این مقاله که در اتاق فکر دکتر تامین، بزرگ‌ترین فروشگاه اینترنتی مصالح و تاسیسات ساختمانی گردآوری شده، به‌صورت کامل و با زبان ساده تمامی موضوعات استاندارد نصب کلید و پریز از جمله فاصله و ارتفاع کلید و پریز را بر مبنا کتاب مورد بررسی قرار داده است.

 

استاندارد نصب کلید و پریز چیست؟

شاید برق‌کاری ساختمان از نظر بسیاری از افراد که با قوانین ساخت‌وساز آشنا نیستند، موضوعی معمولی و پیش یا افتاده باشد، اما در حقیقت این‌گونه نیست! شما برای اخذ پایان کار به تایید چهار مهندس ناظر نیاز خواهید داشت. این چهار قسمت مهندسی یا بهتر است بگوییم چهار رکن پایان کار به شرح زیر است:

• تایید مهندس ناظر معمار
• تایید مهندس ناظر سازه
• تایید مهندس ناظر برق
• تایید مهندس ناظر مکانیک

تایید استاندارد نصب کلید و پریز بر عهده مهندس ناظر برق خواهد بود، به همین جهت ما صرفا در مورد استانداردهای نصب کلید و پریز و وظایف مهندس ناظر برق در این مقاله صحبت می‌کنیم.

 

 

اما استاندارد نصب کلید و پریز چیست؟ این استاندارد به گونه‌ای است که به واسطه آن سلامتی جانی ساکنین در مواقع بروز حوادث حفظ می‌شود. یعنی اگراین استاندارد به ارت توجه و تاکید ویژه‌ای دارد، بی‌شک دلیل آن حفظ جان ساکنین از آتش سوزی‌های احتمالی و خدایی ناکرده برق گرفتگی است؛ به همین ترتیب اگر این استاندارد، تاکید برفاصله یا عدم استفاده از پریز و کلید در حمام دارد، صرفا هدفی به جز حفظ سلامتی ساکنین در آن دیده نمی‌شود.
یکی از نکات دیگر که بیان آن می‌تواند برای شما مفید باشد، سطح سختگیری مهندس ناظر برق است. تجربه ما نشان می‌دهد مهندسان ناظر برق نسبت به سایر مهندسان ناظرسخت‌گیری کمتری دارند، به گونه‌ای که معمولا مهندسان ناظر برق به نسبت سه مورد دیگر حساسیت کمتر از خود نشان می‌دهند، البته این سخت‌گیری در زمانی که تخلفات سبب بروز حوادثی با صدمات جانی شود، به هیچ وجه از آن کاسته نمی‌شود، اما شاهد آن بوده‌ایم که اگر با مهندسین ناظر برق کمی راه بیایید از تخلفات کوچک چشم پوشی می‌کنند، برای مثال اگر در استفاده از کلید و پریز کمی زیاده‌روی کنید و دلیل آن را کاربری اداری آن بنا معرفی کنید، احتمال اینکه از این تخلف شما چشم‌پوشی کنند، زیاد است.

 

ارکان نصب استاندارد کلید و پریز

همان‌طور که در بالا اشاره شد، استاندارد نصب کلید و پریز یکی ازموارد بسیار مهم برای اخذ تایید مهندس ناظر برق برای پایان‌کار است. این استاندارد شامل رعایت ارتفاع، فاصله‌ها در هر کدام از قسمت‌های خانه است که به طور کامل به این موارد اشاره خواهد شد.
نصب استاندارد کلید و پریز شامل موارد زیر می‌شود که باید آن‌ها را رعایت کنید.

• ارتفاع نصب کلید و پریز
• فاصله نصب پریز و کلید در ساختمان
• فاصله نصب کلید و پریز برق از لوله‌های آب و گاز

و در انتها به نکاتی اشاره می‌کنیم که از موارد ایمنی و کلیتی در استاندارد نصب کلید و پریز می‌باشند و رعایت این موارد بسیار مهم است.

 

 

ارتفاع نصب کلید و پریز در ساختمان

راهرو‌ها، پارکینگ و یا حیاط

ارتفاع نصب پريزهای برق در پارکینگ، راه پله، پیلوت، حیاط، پشت بام، خرپشته، پاسیو، موتورخانه و تراس باید بین ارتفاع 110 تا 120 سانتی متر از کف تمام شده باشد. یک پیشنهاد کاربردی به ویژه برای حیاط که احتمال برخورد آب با پریز و کلید برق بیشتر است، استفاده از چسب آکواریوم در اطراف کلید و پریز برای عدم نفوذ آب به داخل و جلوگیری از خطرات احتمالی است.

 

 

پذیرایی و اتاق‌ها

ارتفاع پریزهای برق، تلفن و آنتن در اتاق‌ها و پذیرایی حداقل باید 30 سانتی متر باشد، اما به دلیل سهولت و زیبایی فاصله 40 سانتی متری پیشنهاد می‌شود، برای مثال شاید این فاصله از سطح زمین برای استفاده سیم جاروبرقی و یا تلویزیون مناسب باشد اما برای شارژ کردن تلفن همراه یا وسایل برقی که در ارتفاع قرار دارند کمی دشوار باشد. پس فاصله 40 سانتی مناسب‌ترین حالت ممکن است که با استاندارد نصب کلید و پریز هم هیچ مغایرتی ندارد.

 

حمام و سرویس بهداشتی

استفاده از پریز برق بر اساس استاندارد نصب کلید و پریز در حمام و سرویس بهداشتی ممنوع است، در مورد روشویی سرویس بهداشتی هم باید توجه داشته باشید حداقل ارتفاع 110 سانتی متر و فاصله لبه روشویی با پریز کمتر از 30 سانتی متر نباشد.

آشپزخانه

آشپزخانه به دلیل وجود لوله‌های متعدد آب و گاز مهمترین قسمت خانه برای برق‌کشی است، زیرا یک حرکت اشتباه در آشپزخانه سبب بروز حوادث جبران ناپذیری می‌شود. به همین دلیل بیشتر سختگیری مهندس ناظر برق در قسمت آشپزخانه است، در واقع به دلیل وجود پریز‌های متعدد به دلیل استفاده از لوازم برقی‌ در آشپزخانه، باید پریز‌ها را در فواصل معین جای‌گذاری کنید.
استاندارد استفاده از پریز در آشپزخانه حداقل 60 سانتی متر از کف زمین است، البته باید توجه داشته باشید که حتما فاصله 30 سانتی متری با لوله‌های فاضلاب را در سیم‌کشی رعایت کنید. اما در مورد هود آشپزخانه باید فاصله 200 الی 180 سانتی متری را رعایت کنید تا طویل بودن سیم و حرارت اجاق گاز سبب بروز مشکلات جبران ناپذیر نشود؛ همچنین ارتفاع نصب پریز برای یخچال و پریز برق برای روی پیش خوان آشپزخانه 120 سانتی متر است.

بالکن

در بالکن نه تنها برای پکیج، بلکه برای سایر وسایل برقی که گاهی کاربرد دارد باید کلید و پریز مناسب نصب کنیم. استاندارد نصب برای بالکن 120 سانتی متر از کف است.

 

فاصله نصب کلید و پریز در ساختمان

در مورد فاصله مناسب پریزهای برق با یکدیگر، بهتر است اینگونه بگوییم که هر پریز یا کلید دارای یک حریم 1/5 متری است، به این ترتیب باید بین یک پریز تا پریز دیگر فاصله 3 متری وجود داشته باشد. در واقع 1/5 متر برای پریز اول و 1/5 متر دیگر برای پریز دوم، البته یک نکته که باید حتما به آن توجه داشته باشید رعایت نکردن این موضوع توسط بسیاری از برقکاران است! براساس تجربه حاصله کمتر برقکاری را می‌شناسیم که دقیقا این قانون را پیاده‌سازی کند، و به همین ترتیب کمتر مهندس ناظر برقی بر این مورد سختگیری خواهد کرد.
زیرا اگر قرار بر رعایت این مورد باشد منزل شما به واسطه وجود پریزها و کلید‌های فراوان ظاهری نامناسب به خود می‌گیرد.

نکته: فاصله 1/5 متری بدون احتساب درب یا پنجره است، درواقع اگر یک درب با عرض 90 سانتی در میان دو پریز شما وجود دارد باید فاصله رعایت شده3/90 متر باشد.

 

فاصله نصب کلید و پریز برق از لوله‌های آب و گاز

حداقل فاصله مناسب برای نصب کلید و پریز در حالتی که شیر گاز در بالا یا کنار آن باشد، برابر 10 سانتی‌متر بوده و اگر شير گاز اجباراً زير آنها نصب شود، این فاصله حداقل باید 50 سانتی‌متر باشد. به همین ترتیب باید فاصله کلید و پریز برق در موضوع استاندارد نصب کلید و پریز با لوله گاز حداقل 10 سانتی‌متر باشد.

 

 

چند نکته کاربردی

• طبق اصول استاندارد نصب کلید و پریز، سیم مورد استفاده برای پریزهای برق باید حداقل نمره 2/5 باشد.
• سعی کنید در نقشه کشی به گونه‌ای رفتار کنید که جایگاه تلویزیون مشخص باشد، دلیل این کار استاندارد نبودن سه‌راهی‌ها در ساختمان است، اگر جایگاه تلویزیون شما مشخص باشد می‌توانید از دو پریز و دو جایگاه ماهواره و آنتن استفاده کنید.
• برای حفظ امنیت ساختمان طبق استاندارد‌های نصب کلید و پریز باید تمامی پریز‌ها ارت‌دار باشند.
• اگر از قوطی کلیدهای فلزی (گالوانیزه) در پشت پریزها استفاده شده است، خود قوطی کلید هم باید به سیم ارت متصل شود.
• یکی از مواردی که مهندسین ناظر بسیار بر روی آن حساسیت نشان می‌دهند، سرخط پریز‌هاست، در واقع در هیچ کجای ساختمان شما مجاز نیستید که سرخط پریزهای برق را با سرخط روشنایی‌ها مشترک در نظر بگیرید. حتی سیم نول مورد استفاده برای پریزها باید از سیم نول مورد استفاده برای روشنایی ها جدا باشد.
• عموما استفاده از پریز‌های دارای درپوش در ساختمان به ویژه حیاط برای حفظ سلامتی کودکان یک مزیت به حساب می‌آید.
• در یک پریز روزنه سمت راست اگر رو به رو پریز هستید باید فاز باشد و روزنه سمت چپ باید نول باشد.

 

چکیده

استاندارد نصب کلید و پریز در چند نکته مهم خلاصه می‌شود که یکی از این موارد، ارتفاع نصب کلید و پریز است، به همین ترتیب باید این موضوع با توجه به قوانین ذکر شده در هرکدام از نقاط خانه رعایت شود؛ در اصل استاندارد کلید پریز یک موضوع بسیار مهم برای حفظ سلامت و جان ساکنین آتی آن ساختمان است تا در هنگام بروز خطراتی همچون، زلزله، نشتی گاز و آتش‌سوزی کمترین آسیب را متحمل شوند.